Зь любоўю і верай у сьветлае

posted Oct 12, 2010, 5:45 PM by Belarusian Church

19 верасьня ў Хайлэнд Парку прайшла пэрсанальная выстава твораў беларускай мастачкі Любові Карпавай. Таксама Беларуская грамада Нью-Джэрсі і Нью-Ёрку падрыхтавала ў гэты дзень сяброўскі пікнік.

Яшчэ напрыканцы традыцыйнай ранішняй багаслужбы сьвятар Беларускай Аўтакефальнай Праваслаўнай Царквы айцец Зінові адзначыў, што творы спадарыні Любові зробленыя з неверагодным пачуцьцём густу, цеплынёй ды высокім майстэрствам. Узгадаўшы адну са сваіх мінулых пропаведзяў пра тое, як Бог раздаваў таленты людзям, айцец Зінові сказаў, што, гледзячы на зробленае нашай беларускай мастачкай, становіцца відавочным, што свой талент яна не толькі не закапала, а надзеленая ім Богам, выкарыстоўвае і разьвівае – тое, што павінен рабіць кожны з нас.

Спусьціўшыся ў грамадзкую залю, кожны з больш чым паўсотні наведвальнікаў меў шыкоўную магчымасьць пераканацца ў гэтым: 30 вышываных твораў, зробленыя Беларускай за апошняе дзесяцігодзьдзе, якія яна прэзэнтавала ў той дзень, дэманстраваліся ў такой колькасьці для публікі ўпершыню. І гэта рабілася як раз у той час, калі адзначаецца сьвята Прасьвятой Багародзіцы - большасьць твораў выставы ў сваёй назве ўключала яе імя.

Такім чынам, 25-я выстава Беларускага Музэю ў Нью-Ёрку стала першай пэрсанальнай для Любові Карпавай – яшчэ адной беларускі, якая жыве ў ЗША і адгукнулася на прапанову пазнаёміць Беларускую грамаду са сваёй творчасьцю.



Коратка распавёўшы пра факты сваёй біяграфіі: нараджэньне ў Гомлі, пераезд у Менск, а пасьля ў ЗША, вучобу ў наргасе, працу інжынэрам, спадарыня Любоў больш увагі надала ў выступе свайму творчаму шляху. Захапленьне тканінамі з юнацтва прывяло яе ў гурток, дзе яна дапамагала ўжо іншым – дзеткам ды часта і іх бацькам таксама – засвойваць своеасаблівую беларускую тэхніку вышываньня. Стварэньне мастацкіх кампазыцыяў і расшыванак ды пляценьне кветак – Беларускія традыцыі, якія ўходзяць каранямі ў глыбокую даўніну.



Пацеркавае руказдольства прыйшло да нас зь гістарычных глыбіняў: майстэрства пляценьня, ткацтва, вышываньня спрадвеку перадавалася ў спадчыну ў нашай краіне.

А наогул вырабы з пацерак, вядомыя яшчэ ў Старажытным Эгіпце й Індыі, да сёньня аздабляюць вопратку народаў Бліжняга й Дальняга Ўсходу, Афрыкі й Індыі, Амэрыканскага кантынэнту й выспаў Ціхага Акіяну (Акіянія), Эўропы ды Азіі.

Беларускія пляцёнкі й гарлячкі маюць у сьвеце сваіх сваякоў: эфіёпскія чале, iндыйскія мала й хар, кубінскія каяр і гаргантыя, ангольскія місанга, баўгарскія, румынскія й малдаўскія гарданы й згарды, украінскія гэрданы й сылянкі, славацкія нагрдэліікі, таджыцкія гулубанд і фарал, узбэцкія зэбігардан, жмудзкія каралінас. Разнастайныя паводле формы, назваў, арнамэнтацыі, калярыту, кампазыцыі й тэхнікі выкананьня, яны сьведчаць пра прыродны нацыянальны талент, мастацкі густ і майстэрства іхных, найчасьцей безыменных, аўтараў.



Гісторыя вышываньня пацеркамі ў Беларусі сягае ў далёкую мінуўшчыну. Ці ня першыя зьветкі пра гэта датычаць тэрыторыі Радзімічаў (сучаснай Гомельшчыны), дзе ў пахаваньні ХІ стагодзьдзя быў знойдзены галаўны ўбор, аздоблены на йлбе паласой рамбічных пацерак цынна-алавянага (алавяна-сьвінцовага) сплаву.

ІХ-ХІІ стагодзьдзямі датуюцца зьвесткі пра пацеркавыя ўпрыгожаньні вопраткі на тэрыторыях земляў якія тады знаходзіліся пад Беларускім уплывам - Гэрцыке й Кукенойс (латыскае ніжняе Падзьвіньне). Там у пахаваньнях былі знойдзеныя тканыя вянцы, упрыгожаныя бронзавымі пакручалкамі (сьпіралькамі) й пацеркамі.

У Беларусі апошніх двух-трох стагодзьдзяў жаночыя ўпрыгожаньні з пацерак у выглядзе вузкай узорыстай стужкі, якая шчыльна прылягала да шыі, а таксама закругленых каўняроў былі найбольш папулярнымі на Гарадзеншчыне й Гомельшчыне. Гэта, згаданыя ўжо пляцёнкі (ад спосабу вырабу) й гарлячкі (ад месца нашэньня на шыі). Ад іх паходзяць, запазычаныя яшчэ ў ХVII стагодзьдзі ў Беларусаў жмудзкія каралінэс, што былі надзвычай папулярнымі на прылеглых да Беларусі паўдзённа-усходніх жмудзкіх землях.



У ХІХ стагодзьдзі пацеркамі й трапецыяпадобнымі падвескамі любілі расшываць хусткі Беларускі Смаленшчыны.

У нашым часе пацеркавыя вышыўкі як элемэнт народнага строю, папулярныя ў вёсцы Неглюбка, што пад Веткай на Гомельшчыне. У музэях Гомельшчыны можна пабачыць вышыўкі пацеркамі нашых сучасьніцаў Людзьмілы Сушко, Сьвятланы Бацуновай, Натальлі Лагуты, Веры Самасаднай.



Такім чынам зараз у Беларускім замежжы гэтую традыцыю працягвае таксама Любоў Карпава, што сымбалічна, народжаная ў Гомлі.



Але да тых працаў, якія спадарына Люба стварае сёньня, быў доўгі жыцьцёвы шлях і пераасэнсаваньне таго, што адбываецца навокал. Пасьля 46 гадоў жыцьця на Бацькаўшчыне яна пераехала ў ЗША у 1993 годзе. Атрымаўшы прафэсыю касмэтоляга і пасьпяхова займаючыся прыватным бізнэсам, яна ўсё ж працягвала шукаць тое, што не давала ёй пакою і што дазволіла б ёй выкарыстаць свой творчы патэнцыял поўнасьцю.

Заўсёдныя амэрыканскія праблемы – недахоп часу і вольных імгненьняў – дазволілі вярнуцца да актыўнай творчасьці праз 8 гадоў - у 2001-м. Штуршком стаў падарунак адной з сябровак. Абраз Божай Маці стаў тым натхняльнікам, якія абудзіў ізноў у Любові Карпавай творцу: просьценькая выява на паперы абудзіла ў ёй даўнюю мару вышыць гэткі ж абраз пацеркамі (бісерам) на тканіне.

Потым зьявіліся іншыя абразы. Нястомная ў сваёй працы майстрыха вышывае практычна ў любых умовах: падчас сямейнага збору ля тэлебачаньня, на самоце ўночы, у вольную хвіліну днём. Кожны з твораў патрабуе асаблівага падыходу і, па словах аўтаркі, на стварэньне адной вышыванкі ў яе ўходзіць каля аднаго месяцу.



Вышытыя на тканіне пацеркамі й залатой ды срэбнай ніткай ейныя творы нясуць у сабе цеплыню Беларускай гасьціннасьці, адкрываюць скарбы Беларускай душы, змушаюць думаць пра вечнае.

На 29-ю Сустрэчу Беларусаў Паўночнай Амэрыкі ў Нью-Брансуіку Любоў Карпава прыйшла паводле закліку сэрца. Там, два тыдні назад, і тут у беларускай царкве мастачцы лёс падараваў новыя сустрэчы і знаёмствы. І па яе словах, менавіта яны ў спалучэньні зь Беларускасьцю душы падказалі ёй два новыя накірункі для творчасьці: цяпер у плянах майстрыхі вышываньне абразоў з выявамі Беларускіх сьвятых, а таксама Беларускіх сьвятыняў – сабораў ды цэркваў, гістарычных і цяперашніх, якімі так багата наша Беларусь.

Добрай творчай дарогі Вам, спадарыня Любоў!

Пасьля афіцыйнай часткі мерапрыемства кожны з прысутных мог пэрсанальна пазнаёміцца з мастачкай, задаць ёй пытаньні, выказаць свае меркаваньні наконт працы творцы.

Цёплая атмасфэра ў залі стварылася яшчэ і дзякуючы зладжанаму пікніку з лятарэяй ды вясёлымі і час ад часу даволі шумнымі размовамі Беларусаў Амэрыкі.



Беларускі Музэй у Нью-Ёрку выказвае падзяку за дапамогу ў арганізацыі выставы Парафіяльнай Радзе Царквы Царква Сьвятой Жыровіцкай Іконы Божай Маці ў Хайлэнд Парку.

www.belmov.org

Comments