988 - Афіцыйны хрост насельніцтва сёньняшняе Беларусі паводле праваслаўнага абраду. Беларускія землі ў складзе Кіяўскае Праваслаўнае Мітраполіі. 992 - Заснаваньне ў Полацку япіскапскае катэдры. 10 ст.- Пабудова ў Віцебску Дабравешчанскае царквы. 10 ст.- Пабудова ў Полацку Сабору Сьв. Сафіі. 1000 - Сьмерць у Заслаўі ігумяньні Анастасьсі (Рагнеды). 11 ст.- Тураўскае рукапіснае Явангельле. 1106 - 1108 Падарожжа ігумена Данілы ў Ярузалім. 1110 - Нараджэньне Сьв. Еўфрасіньні-Прадславы, Полацкае князёўны. 1114 - Заснаваньне япіскапскае катэдры ў Тураве. 1130 - Князь Расьціслаў заснаваў Грэка-Лаціна-Беларускую акадэмію ў Смаленску. 1137 - Заснаваньне япіскапскае катэдры ў Смаленску. 1147 - Клімент Смаляціч выбраны на Кіяўскага мітрапаліта. 1154 - Сьмерць Клімента Смаляціча. 1159 - Першае гістарычна ведамае царк. брацтва ў Полацку. 1161 - Крыж Сьв. Еўфрасіньні-Прадславы. 1173 - Сьмерць Сьв. Еўфрасіньні, Полацкае князёўны. 1182 - Зьяўленьне Купяціцкага чудадзейнага вобразу Божае Маці. 1183 - Сьмерць Сьвятога Кірылы, Тураўскага япіскапа. 12 ст.- Пабудова ў Полацку царквы Хрыста Збаўца. 12 ст.- Пабудова ў горадні Каложскае Царквы. 1221 - Сьмерць Сьвятога Аўрама Смаленскага. 1238 - У біцьве з татарамі пад Даўгамосьцем загінуў хвальны Мяркуры Смаленскі. 1240 - Татары руйнуюць Кіяў. 1243 - 1281, Кіяўскі мітр. Кірыла ІІІ пераяжджае ў Клязьму, прыгатоўваючы гэтым перанос Кіяўскага мітрапалічага пасаду ў Маскоўшчыну. 1317, 1327, 1329 Прадстаўнікі Літоўскае (Беларускае) Праваслаўнае Царквы бяруць удзел у Канстантынопальскіх Сынодах. 1317 - Заснаваньне ў Наваградку Літоўскае (Беларускае) Пра-васлаўнае Мітраполіі на чале зь мітрапалітам Тахвілям. 1347 - Сьмерць сьвятых вільнянскіх мучанікаў Антона, Яна й Астапа. 1353 - Спроба ўзнавіць Літоўскую (Беларускую) Праваслаўную Мітраполію й падарожжа ў сувязі з гэтым Хвядарэта да Канстантынопальскага патрыярха. 1354 - Канстантынопальскі патрыярхат зацьвярджае Маскву як сялібу Кіяўскага мітрапаліта. 1363 - Вялікі князь Альгерд далучае ўкраінскія землі да Вялікага Княства Літоўскага. 1363 - Вялікі князь Альгерд прывозіць з Карсуні Дабравешчанскі, або Карсунскі чудадзейны вобраз Божае Маці, што пазьней атрымаў назоў Вострабрамскае Божае Маці. 1385 Першая вунія Вял. Княства Літоўскага з Польшчай. 1413 - Ярамін Пражскі, вучань Яна Гуса, наведаў Дабравеш-чанскую царкву ў Віцебску. 1415- Тры прав. саборы ў Наваградку. Прав. Царква ў В.К.Л. адмаўляецца падпарадкавацца маскоўскаму мітр. Фоцію й 15 лістапада 1415 г. абірае Рыгора Цамблака на Літоўскага Мітрапаліта. 1415 - Архіпастырскі ліст да вернікаў з прычыны ўзнаўленьня Літоўскае (Беларускае) Мітраполіі ў Наваградку. 1435 - Князь Сьвідрыгайла спаліў у Віцебску мітр. Гарасіма. 1141 - Суд над мітр. Ізыдарам за ўдзел ў Фларэнцкім вунійным саборы й ягоны ўцёк у Рым. 1447 - Каралеўскі прывілей літоўскім (беларускім) праваслаўным магнатам, што зраўнаваў іх із жамойцкімі магнатамі-каталікамі. 1470 - Зьяўленьне Жыраўскага (Жыровіцкага) чудадзейнага вобразу Божае Маці. 1472 - Наступнік асуджанага Ізыдара, Літоўскі мітр. Раман ІІ адракаецца вуніі й прыймаецца Канстант. патрыярхатам. 1483 - “Трыодзь Цветная” выдадзеная немцам Фіёлям у Кракаве. 1491 - “Октоіх” выдадзены немцам Фіёлям у Кракаве. 1498 - Заснаваньне маршалкам В.К.Л. Аляксандрам Хадкеві-чам у Гарадку на сёньняшняй Беласточчыне манастыра, што неўзабаве вырас у шырака ведамую Супрасьльскую Лаўру й, пасьля цяжціх змаганьняў за існаваньне, дзее да сёньня. 1497 - Татары забілі ў Скрыгалаве Кіяўскага мітрапаліта Макара. 1500 - Зьяўленьне Менскага чудадзейнага вобразу Божае Маці. 1509 - Царкоўны Сабор у Вільні й ягоныя пастановы ў справе паправы стану Царквы. 1517 - “Біблія” на беларускай мове нашага першага друкара Францішка Скарыны. 1563 - Цар Іван Жахны засылае Полацкага архіяпіскапа Арсеня ў Расею. 1568 - Заблудаўская друкарня заснаваная гэтманам Рыгорам Хадкевічам. 1569 - Прыезд у Вялікае Княства Літоўскае язуітаў. 1570 - я гады - Явангельле Васіля Цяпінскага. 1574 - 1623 - Друкарня дому Мамонічаў у Вільні. 1579 - Кароль Сьцяпан Баторы засылае Полацкага архіяпіскапа Цыпрыяна ў Польшчу. 1593 - Рукапісны Ірмалагіён Супрасьльскага манастыра. 1596 - Берасьцейская царкоўная вунія. 1597 - Гэрб Віцебска, на блакітным полі вобраз Хрыста Збаўца, а пад ім - чырвоны голы меч. 1602 - Заснаваньне ў Магілёве брацтва на абарону Праваслаўя. 1602 - Акт мянчукоў празь іхную вернасьць Праваслаўю. 1610 - “Фрынос” (Плач) Полацкага архіяпіскапа Мялета Сма-трыцкага. 1611 - Пабудова ў Менску Пятрапаўлаўскае (Жоўтае) царквы. 1620 - Наведаньне Вялікага Княства Літоўскага Канстантынопальскім патрыярхам Тахвілям. 1623 - Заснаваньне Баркулабаўскага манастыра. 1623 - Народнае паўстаньне ў Віцебску супраць вуніі й забіцьцё вуніяцкага архіяпіскапа Язахвата Кунцэвіча. 1625 - Жальба праваслаўных у Сойм Рэчыпаспалітае на гвалт з боку вуніятаў і каталікоў. 1633- Пінскае Багааб’яўленскае брацтва. 1641 - Існуюць брацкія школы ў Магілёве, Менску, Слуцку. 1648 - Сьмерць з катняе рукі Сьв. Апанаса Берасьцейскага. 1664 - Жальба вуніяцкага япіскапа Якуба Сушы ў Рым на намеры Польшчы далучыць вуніятаў да каталіцтва. 1664 - Расейцы вывозяць з Воршы ў Маскву друкарню Ку-цеінскага манастыра, разам зь якою выяжджае ігумен Яіл Труцэвіч. 1664 - Выяжджае з Полацку ў Маскву Сымон Полацкі. 1668 - Кароль Ян-Казімер абмяжоўвае правы праваслаўнага мітрапаліта. 1668 - Сойм Рэчыпаспалітай пагражае пераходцам з каталіцтва й вуніі ў праваслаўе выгнаньнем з краю. 1686 - Падпарадкаваньне Праваслаўнае Царквы ў Рэчыпаспа-літай Маскоўскаму патрыярхату. 1688 - “Вянец Хрыстоў” Антона Радзівілоўскага. 1690 - Сьмерць Сьвятога мучаніка, хлапчаці Гаўрылы Заблу-даўскага й Слуцкага. 1717 - Праект Сойму Рэчыпаспалітай скасаваць на карысьць пашырэньня каталіцтва нятолькі праваслаўе, але й вунію. 1732 - Канфэдэрацыя пазбаўляе праваслаўных шляхцічаў палітычных правоў. 1766 - Забарона гаварыць на сойме ў абарону праваслаўя. 1767 - Слуцкая канфэдэрацыя. 1772 - Пабудова ў Смаленску Ўсьпенскага Сабору. 1791 - Пінская Кангрэгацыя (Сабор) ухваляе аўтакефалію Праваслаўнае Царквы ў Рэчыпаспалітай. 1795 - Загад царыні Кацярыны ІІ перасьвяціць Пятрапаўлаўскую (Жоўтую) царкву ў Менску на Кацярынінскі Сабор. 1796 - Гэрб Менска: на блакітным полі вобраз Менскае Божае Маці. 1820 - Магілёўскі Архіяпіскап Варлаам Шышацкі адасоблівае Прав. Царкву ў Вял. Княстве Літоўскім ад Масквы. 1820 - Язуіты выгнаныя з Расеі. 1833 - Загад цара Мікалая І перасьвяціць Сьцяпанаўскі Сабор у Полацку на Мікалаяўскі. 1839 - Акт аб далучэньні вуніятаў да Праваслаўя. 1839 - Забарона казаняў на беларускай мове. 1905 - Указ цара Мікалая ІІ аб рэлігійнай талеранцыі. 1917 - Адзьдзяленьне на Саборы ў Маскве Царквы ад дзяржавы. 1918 - Акт 25-га Сакавіка. 1922 - Спроба Менскага мітрапаліта Мэльхісэдэка абвесьціць аўтакефалію. 1923 - Прыстасаваньне царквы Хрыста Збаўца ў Полацку на вайсковы склад. 1925 - Заснаваньне “Абнаўленчае” царквы ў БССР. 1936 - Узьвернуты катэдральны сабор ў Магілёве. 1936 - Узьвернуты Усьпенскі Сабор у Віцебску. 1936 - Узьвернуты Пятрапаўлаўскі катэдральны сабор у Менску. 1936 - 1938 - Амаль усё духавенства Ўсходняе Беларусі засланае ў Сібір. 1942 - Усебеларускі Праваслаўны Сабор у Менску абвесьціў аўтакефалію Беларускае Праваслаўнае Царквы. 1946 - Праваслаўныя герархі зь Беларусі на эміграцыі далучаюцца да Расейскае Замежнае Праваслаўнае Царквы. 1946 - Сход праваслаўных беларусаў у Рэгенсбургу (Нямеччына) пратэстуе супраць далучэньня герархаў зь Беларусі да Расейскае Замежнае Праваслаўнае Царквы. 1948 - Узнаўленьне на Саборы ў Канстанцы (Нямеччына) Беларускае Аўтакефальнае Праваслаўнае Царквы. 1949 - Хіратонія япіскапа Васіля ў Розэнгайме (Нямеччына). 1968 - Хіратонія япіскапаў Андрэя й Мікалая ў Адэлайдзе (Аўстралія). 1970 - Сьмерць архіяпіскапа Васіля ў ЗША. 1971 - Сьмерць Архіяпіскапа Сяргея ў Аўстраліі. 1972 - Абвешчаньне ўзнаўленьня Мітраполіі Беларускае Аўтакефальнае Праваслаўнае Царквы на чале зь Мітрапалітам Андрэям. 1981 - Хіратонія япіскапа Ізяслава. 1983 - Сьмерць Мітрапаліта Андрэя. 1984 Сабор Сьв. Беларускае Аўтакефальнае Праваслаўнае Царквы ў Манчэстары (Англія) абірае архіяпіскапа Ізяслава на Першагерарха й узвышае яго ў годнасьць Мітрапаліта. |
Гісторыя / History >